Marjolein, wat wil jij de komende jaren bereiken?
Als we over 4 jaar zouden terugkijken, dan hebben we vanuit onze systeemintegratie aanpak impact gemaakt. Mijn visie is dat we allemaal vanuit een systemische blik besluiten nemen over grote innovaties en investeringen – bijvoorbeeld niet alleen technisch maar ook sociaal, ruimtelijk, economisch. Wij hebben breder leren kijken naar en werken aan de uitdagingen in de energietransitie. Die impact maken we met onze partners; bedrijven, kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke organisaties. Dat begint met het agenderen van nieuwe kennis- en ontwikkelvraagstukken. Om het vervolgens met coalities en in projecten in de praktijk te brengen. Zo’n aanpak zorgt voor een nieuwe houding, een nieuwe manier van denken en nieuwe kennis en vaardigheden. Je krijgt volgens mij gewoon geen echte beweging als je de energietransitie niet vanuit systemisch perspectief bekijkt. Als iedereen alleen maar naar zijn eigen stukje blijft kijken, dan halen we onze doelen niet.
En hoe zie je daarin dan de rol voor de Topsector Energie?
Vanuit Systeemintegratie zijn we als de spin in het web en werken we aan overkoepelende onderwerpen. Vraagstukken als bijvoorbeeld nieuwe waardemodellen, energierechtvaardigheid en flexibilisering moeten we op overkoepelend niveau aanpakken. Iedereen heeft daarin zijn eigen inhoudelijke expertise. Samen met anderen in onderzoeken en met pilots de diepte ingaan en dan vanuit systeemintegratie-perspectief daar de rode draden uithalen. En die lessen en principes weer delen met anderen. Die samenhang is cruciaal. Daarin heeft ons programma een grote rol.
Wat zijn daarbij de belangrijkste uitdagingen volgens jou?
Als ik kijk naar mijn vorige rollen, zijn het bouwen van coalities en samenwerkingen in complexe en veranderende omgevingen altijd een rode draad geweest. Zonder samenwerking met andere stakeholders krijgen we natuurlijk niets voor elkaar. Systeemintegratie is een complex proces met vele stakeholders, niet altijd meewerkende regelgeving, lastige business cases, weerbarstige lobby en onzekere gebruikers. Het oplossen van deze puzzel tot een impactvol en praktisch resultaat is de uitdaging. De eerste stap is goed te luisteren naar wat de wensen en posities zijn van al die stakeholders die betrokken zijn of moeten worden. Dan heb ik het over netbeheerders, overheden, bedrijven, belangenorganisaties, wetenschappers.
Als recent voorbeeld heb ik gewerkt aan het LEAP initiatief (voorloper van de Nationale Coalitie Duurzame Digitalisering, NCDD, red.) in regio Amsterdam. Dat ging over de verduurzaming van de digitale infrastructuur met de hele keten van kennisinstellingen, overheden en bedrijven, inclusief datacentres. Dat liep niet altijd in de pas met de gevestigde belangen. Toch heb ik daar een ‘coalition of the willing’ gebouwd met wie we samen dingen van de grond hebben gekregen. Vanaf het eerste idee tot de implementatiefase nu bij NCDD.
Zo zie ik mijn rol ook, als coalitiebouwer. Het is heel belangrijk om het krachtenveld goed te begrijpen: inhoudelijke complexiteit is één aspect, het speelveld snappen is nog veel belangrijker. Ik probeer daarbij te werken met partijen waar energie is, want dan volgt de rest ook wel. Ik heb mezelf aangeleerd om niet te snel te oordelen. En niet alles te geloven wat je zelf denkt.
In hoeverre neem je dan regie over zo’n project?
Het gaat om de opgave, om gelijkwaardige samenwerkingen. Ik wil voor onze gezamenlijke dromen en ambities alle beschikbare kracht en talent in zo’n proces maximaal inzetten zodat we waarde kunnen creëren. We hebben tenslotte geen tijd te verliezen. Door elkaars kracht zichtbaar te maken, helpen we elkaar en anderen om vooruit te komen. Ik denk dat dat een cruciaal onderdeel is van die nieuwe samenwerkingen.
En dat we duidelijk zijn over wat je van ons als Topsector Energie mag verwachten. Daarin vind ik het belangrijk dat ik transparant ben. Dat we in begrijpelijke taal vragen beantwoorden, open staan voor nieuwe kennis- en ontwikkelvragen en natuurlijk anderen de ruimte geven om zorgen en nieuwe ideeën te delen.
Die helderheid en transparantie geeft vertrouwen. Want als dat er niet is, dan is er niets.
