Lees meer over elektrificatie van het energiesysteem (MMIP5)
Kennisuitwisseling
- Webinarreeks Verduurzaming en renovatie van bedrijventerreinen (juni-oktober 2021)
- Smart Energy Community voor woningen en bedrijfsgebouwen
- Slimme aansturing achter de meter (25 april 2019)
Kennisdossiers
- 26 april 2023 Home Energiemanagement & domotica
- 22 september 2022 Flexibele inzet van warmtepompen draagt bij aan een betaalbare en haalbare energietransitie
- 31 augustus 2022 Veranderende rollen in de gebouwde omgeving door de energietransitie
- 25 augustus 2022 FAQ: De ins- en outs van netcongestie en transportschaarste; waar zit de ruimte voor innovatieve oplossingen?
- 30 juni 2022 Energiecollectieven
- 26 juli 2021 Positieve Energiedistricten
- 8 maart 2021 Innovatie op het gebied van Gebouwbeheersystemen
- 12 januari 2021 Gelijkspanning (DC)
- 29 oktober 2020 Innovaties op het vlak van energieflexibiliteit
- 19 november 2020 Het ontsluiten van flexibiliteit in de gebouwde omgeving
- 1 maart 2022 Elektrische auto’s slim laden en ontladen
- 29 oktober 2021 Samenwerking met NWO: URSES+ programma
- 14 juli 2021 De waarde van flexibiliteit
- 7 september 2021 De (on)zin van blockchain
- 9 december 2018 Cyber security voor Smart Energy
Relevante publicaties
- Oktober 2023 Rapport Beleid dvoor grootschalige batterijen en opwekcongestie
Batterijen hebben een rol in een betrouwbaar en duurzaam energiesysteem. Grootschalige lithium-ionbatterijen kunnen opwekcongestie oplossen in regionale netten, mits de batterijen goed worden ingezet, dat concludeert CE Delft in deze studie. Het rapport dat begin november naar buiten kwam volgt op een eerdere studie naar de rol van batterijen bij afnamecongestie (er is te veel vraag). Toen concludeerde CE Delft vorig jaar dat de huidige batterijen te klein en te duur zijn, en dus ongeschikt. Dit rapport laat zien dat batterijen met een capaciteit van twee tot acht uur -afhankelijk van de mate van overbelasting - de opwekcongestie (er is te veel aanbod) al dan niet tijdelijk kunnen oplossen. - 11 april 2023 Kernrapport Beleid voor grootschalige batterijsystemen en afnamenetcongestie
Flexibiliteit in het algemeen, en batterijen specifiek, spelen een steeds belangrijkere rol in het energiesysteem. Ze zijn met name van belang voor het balanceren van vraag en aanbod, voorzien in leveringszekerheid en het oplossen van capaciteitsproblemen in het elektriciteitsnetwerk (netcongestie). Vooral omdat zonne- en windenergie niet altijd beschikbaar zijn, is het belangrijk om flexibeler om te kunnen gaan met de totale elektriciteitsvraag en -opwek. Batterijen spelen een belangrijke rol in een duurzaam, CO2-vrij, betaalbaar en betrouwbaar energiesysteem. Om meer inzicht te krijgen in de (commerciële) kansen voor dergelijke batterijen in het energiesysteem, hebben het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en TKI Urban Energy Ce Delft gevraagd hier onderzoek naar te laten doen. De studie heeft zich primair gericht op grootschalige batterijen en netcongestie door de afname van elektriciteit. - 6 april 2023 Waarom dit het moment is voor de ontwikkeling van open Home Energy Management
Home Energie Management (HEM) en de systemen die daarvoor nodig zijn (HEMS) spelen een belangrijke rol in de energietransitie. HEM kan bijdragen aan het verminderen van de noodzaak tot netverzwaring en het oplossen van congestie op het net. Het rapport ‘Open HEM nu!’ geeft de visie van Waag Futurelab over hoe Home Energy Management (HEM) eruit kan zien als het op een open, inclusieve en eerlijke manier wordt vormgegeven. Het gaat hierbij om een opensource hardware- en softwareontwikkeling, maar ook een open ontwerpproces. De Public Stack is gebruikt als raamwerk om de technologie achter HEMS zichtbaar te maken en grip te krijgen op de manier waarop deze onze maatschappij beïnvloedt. - 14 februari 2023 Handreiking slimme energiesystemen
Vanwege de druk op ons elektriciteitsnetwerk kijken we naar oplossingen om onze energievoorziening slimmer, duurzamer en efficiënter in te richten. In deze handreiking kijken we naar de bijdrage die slimme energieoplossingen aan ons energiesysteem kunnen leveren en hoe we tot die oplossingen kunnen komen. We gaan in deze handreiking – mede aan de hand van concrete voorbeeldsituaties – dieper in op de problemen die de slimme energieoplossingen beogen op te lossen, wat die oplossingen kunnen zijn en hoe die – op een juiste en eerlijke manier – in de praktijk gebracht kunnen worden. Bedoeld voor energiecoöperaties, bedrijventerreinen en lokale overheden. - 15 december 2022 De kansen voor energiemanagement in de woning
Home Energy Management gaat een rol spelen om balans te brengen in vraag en aanbod van elektriciteit, om overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen en de opwek en gebruik van duurzame energie beter op elkaar af te stemmen: het flexibel aansturen van apparaten bij de kleinverbruiker (consumenten) maakt het mogelijk om een deel van de vraag en het aanbod naar elektriciteit te veranderen, te verschuiven of uit te spreiden in de tijd. - 3 maart 2022 Whitepaper Collectieve Zelfconsumptie
DNV en TNO hebben in opdracht van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en TKI Urban Energy onderzoek gedaan naar ‘collectieve zelfconsumptie’. Het onderzoek definieert de situatie en geeft handvatten aan beleidsmakers bij de ministeries en de ACM voor beleidsinnovatie. Collectieve zelfconsumptie biedt een oplossing waardoor ook appartementsbewoners hun eigen energie gezamenlijk kunnen gaan opwekken en gebruiken. - November 2021 Smart charging synergies: Conflicten en belangen rondom proposities voor slim laden - een verkenning
Slim laden van elektrische voertuigen heeft een enorm potentieel: in economische waarde, in ontsluiting van flexibele energiebronnen en in het voorkomen van netcongestie. Die theorie is gebaseerd op de aanname dat er een perfect functionerende markt zal ontstaan. De praktijk laat echter een ander beeld zien: de verschillende doelstellingen van slim laden staan soms haaks op elkaar. In opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en op verzoek van TKI Urban Energy, stelden het Nationaal Kennisplatform Laadinfrastructuur (NKL) en IT-bedrijf in energievraagstukken Enervalis een verkenning op: Smart charging synergies - Conflicten en belangen rondom proposities voor slim laden. Hierin worden 12 aanbevelingen gedaan om het potentieel van slim laden maximaal te benutten.
Visuele representatie van de actoren in het ecosysteem voor smart charging:
- 6 juli 2021 aFRR pilot end report
Historically aFRR is mainly provided by traditional large scale production plants. In line with the energy transition it is expected that in the future less of those large scale power plants will be available and so less aFRR will be offered to TenneT for balancing purposes. To prepare for such times and to enhance the level playing field, TenneT aims to make the aFRR market more easily accessible for BSPs that aggregate smaller scale assets, renewable generation and/or demand response to provide flexibility. Hence, the aFRR pilot was initiated. - Juli 2021 Uncertainty Reduction in Smart Energy Systems (URSES)
From generating electricity at home with solar panels, plugging electric cars into the grid to developing improved systems for heat storage systems: there is a demand for more intelligence in the electricity network. Smart energy systems are of great importance for a reliable supply of energy and for keeping electricity from new energy sources affordable. But, actors in the energy systems are facing many uncertainties. Which uncertainties can be distinguished? What are the effects of uncertainties on e.g. users? How can these uncertainties be reduced? Research programme URSES was initiated to provide answers to these urgent questions. - April 2021 Rapport Knelpunten Smart Energy
Er zijn grote verwachtingen van slimme energiediensten (smart energy), die flexibiliteit ontsluiten. De opschaling van deze slimme diensten blijft echter nog steken. Royal HaskoningDHV heeft in opdracht van de TKI Urban Energy en RVO een verkenning uitgevoerd naar knelpunten in marktordening en wet- en regelgeving in het smart energy innovatie-ecosysteem in verschillende marktsegmenten met een focus op elektriciteit. Dat heeft geleid tot dit rapport en een bijbehorende actieagenda. - 28 april 2021 Flexibele inzet warmtepompen voor een duurzaam energiesysteem
Binnen 5-10 jaar is slim aansturen van warmtepompen financieel interessant om pieken en onbalans op het elektriciteitsnet te voorkomen. Dat blijkt uit onderzoek van Accenture in opdracht van Flexiblepower Alliance Network (FAN) en TKI Urban Energy. Momenteel zijn de opbrengsten voor de zogenaamde flexibele inzet van warmtepompen nog te klein. De verwachting is dat tussen 2025 en 2030 de business case positief is. - 25 februari 2021 Slimme energiecombinaties in de regio: Een praktische handreiking over systeemintegratie
Door systeemintegratie verloopt de energietransitie sneller, beter en goedkoper. Om op regionaal niveau systeemintegratie te realiseren, is goede samenwerking tussen initiatiefnemers van duurzame projecten, netbeheerders, gemeenten en RES-regio’s nodig. Op verzoek van TKI Urban Energy en in opdracht van RVO ontwikkelde Energie Samen een handreiking over systeemintegratie bekeken vanuit de opwek van duurzame elektriciteit. Het belang, de mogelijkheden en de barrières voor systeemintegratie worden besproken, en uitwerkingen en voorbeeldprojecten komen aan bod. - 3 februari 2021 Flexibiliteit in de gebouwde omgeving: wegwijzer voor ondernemers
De vraag naar flexibiliteit in het elektriciteitssysteem zal toenemen als gevolg van de energietransitie. Dit biedt kansen voor flexibiliteit in de gebouwde omgeving. Dit rapport heeft als doel om voor ondernemers een realistisch beeld te schetsen van deze kansen. - 9 juli 2020 In-home Energy Flexibility Protocols
Elektrische apparaten zoals warmtepompen, zonnepanelen, thuisbatterijen en laadpunten voor elektrische auto’s zijn steeds vaker ‘slim’ aan te sturen waardoor ze flexibiliteit bieden in de het managen van het stroomgebruik in en om huis. Daarvoor moet deze apparatuur wel via open ICT-protocollen met elkaar kunnen communiceren. Dat is niet een vanzelfsprekendheid. Onderzoek van ElaadNL in opdracht van TKI Urban Energy concludeert dat er een extra software-laag nodig is om dit voor elkaar te krijgen. - 11 februari 2020 Smart Grid Ready Energy Storage
Er komen steeds meer opslagmogelijkheden commercieel beschikbaar, batterijsystemen zijn daarom ook volop in ontwikkeling. Om batterijsystemen op een veilige, betrouwbare en efficiënte wijze aan te sturen, is interactie nodig tussen de batterij en de buitenwereld. Dat betekent dat er verschillende verantwoordelijkheden en rollen zijn voor de partij die de batterij ontwikkelt en degene die hem aanstuurt. In verschillende innovatieprojecten wordt zichtbaar dat de ontwikkelaars en systeemintegratoren van batterijsystemen worstelen met het inrichten van een goed 'storage Energy Management Systeem' (EMS) waar partijen als aggregators goed mee uit de voeten kunnen. Daardoor is het niet mogelijk om batterijsystemen eenvoudig ‘plug & play’ op te nemen in het energiesysteem. Om die reden heeft TKI Urban Energy aan DNV GL en Technolution gevraagd om een leidraad op te stellen waaraan een elektrisch opslagsysteem moet voldoen om effectief en eenvoudig geïntegreerd te kunnen worden in een smart-grid. - November 2019 Praktijkervaringen flexibiliteit ontsluiten
Door innovators die aan de slag gaat met het ontsluiten van flexibiliteit, wordt regelmatig geconstateerd dat de praktijk weerbarstiger is dan verwacht. Zaken vallen tegen, blijken complexer of duren langer dan vooraf gedacht. Door deze praktijkervaringen via een rapportage inzichtelijk te maken, kunnen organisaties worden geholpen om in de toekomst sneller en effectiever projecten op het gebied van flexibiliteit op te zetten. - Augustus 2019 Lokale flexibiliteit voor een stabiele elektriciteitsvoorziening
De groeiende vraag naar en productie van elektriciteit vraagt om nieuwe maatregelen om een goed functionerende elektriciteitsvoorziening te kunnen garanderen. Flexibiliteit is het sleutelwoord. Maarten de Vries, programmamanager Smart Energy Systems, schreef een artikel over de inzet van lokale flexibiliteit voor de stabiliteit van het elektriciteitsnet. De conclusie: Diverse technische mogelijkheden zijn in kaart gebracht. Er is nu behoefte aan schaalbare, herhaalbare en integrale oplossingen. Wetgeving speelt ook een rol en heeft invloed op de haalbaarheid van technische oplossingen. - 8 april 2018 Roadmap Gelijkspanning
Rapport over de ontwikkelingen op het gebied van gelijkstroom in Nederland, opgesteld door Berenschot i.o.v. RVO.nl voor de Topsector Energie, op verzoek van TKI Urban Energy. Deze roadmap richt zich op DC-microgrids en zeven specifieke toepassingsgebieden daarvan. Doelstelling van de roadmap is het geven van inzicht in de verwachte ontwikkelingen op het gebied van DC in Nederland. - September 2018 Flexibiliseringsmechanismen in relatie met saldering
Rapport over flexibiliteit en saldering. Dit rapport is tot stand gekomen in opdracht van RVO.nl op verzoek van de TKI Urban Energy. In dit onderzoek wordt de waarde van flexibiliteit bij kleinverbruikers in kaart gebracht, die ontsloten kan worden bij variabele leverings- en nettarieven. Daarbij wordt tevens gekeken naar de impact van alternatieven voor saldering. De potentiële waarde van deze flexibiliteit wordt in beeld gebracht op niveau van kleinverbruik en op systeemniveau. Ten slotte wordt bekeken in hoeverre de voorgestelde flexibiliseringsmechanismen aansluiten bij het bestaande reguleringskader. - December 2018 Analyse lokale marktplaatsinitiatieven
Rapport over verschillende lokale energie-marktplaatsinitiatieven, opgesteld door Ecofys i.o.v. RVO.nl voor de Topsector Energie, op verzoek van TKI Urban Energy. In dit rapport worden factsheets gepresenteerd van de projecten en bedrijven die zich bezig houden met lokale energie-marktplaatsen. Het doel van dit rapport is om kennis te delen en de verschillen tussen diverse initiatieven te duiden. - Oktober 2017 Smart Charging of electric vehicles Institutional bottlenecks and possible solutions
In this report institutional bottlenecks that impede the development of the Smart Charging of electric vehicles are identified. Subsequently possible solutions for the most important and urgent bottlenecks are identified. In this way, both market and government are assisted with concrete ideas in order to accelerate the development of Smart Charging in the short term. The study also provides a starting point for the design of an efficiently and effectively functioning market. - 19 mei 2017 Verslag Bijeenkomst ‘Slimme aansturing voor én achter de meter’
Eén van de vraagstukken is hoe de optimalisatie plaatsvindt tussen binnenklimaat enerzijds en het bieden van flexibiliteit voor portfolio-optimalisatie, balanshandhaving en congestiemanagement anderzijds. Zijn we klaar voor grootschalige toepassing of nog niet?