Nu al maakt de bouwwereld gebruik van allerlei methodieken om te bepalen hoeveel isolatie een bepaald type gebouw nodig heeft, of om de BENG eisen mee door te rekenen. Maar de huidige gebouwmodellen kijken niet vooruit en rekenen met één set klimaatdata uit het verleden (NEN5060). Omdat data uit de toekomst ontbreekt houden de rekenmodellen dus geen rekening met verwachte veranderingen van het klimaat, zoals ook geschetst in de KNMI’23 klimaatscenario’s. Ook weten we dat het ene gebouw heel anders reageert op warmte of koude dan het andere gebouw. Sommige huizen koelen snel af, anderen juist niet.
Daarom heeft TKI Urban Energy aan Weather Impact en KNMI gevraagd om onderzoek te doen naar de impact van de klimaatscenario’s op de warmte- en koudevraag voor de gebouwde omgeving. Vooral de koudevraag is een interessante, want als iedereen in de stad overstapt op airco’s in de zomer stijgt de energievraag enorm. Uiteindelijke uitkomst van het onderzoek moet een aantal ‘klimaatjaren’ in de toekomst zijn, waarmee bouwers zowel de gemiddelde verandering als die van de extremen voor elk van de KNMI klimaatscenario’s kunnen meenemen in de berekeningen. Gebouwmodellen kunnen met deze klimaatjaren-data worden verrijkt, zodat de bouwwereld vervolgens meer toekomstbestendige gebouwen kan neerzetten.
Tot enkele jaren geleden hebben we ons in de gebouwde omgeving nog maar weinig druk gemaakt over de warme dagen in een jaar. De zomer kwam je wel door, was de gedachte. Maar de klimaatscenario’s laten zien dat het in de toekomst mogelijkerwijs dagen achter elkaar 40 graden of meer zou kunnen zijn in de stad. Dat brengt ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee, zal de leefbaarheid van de stad in het gevaar brengen en zal waarschijnlijk leiden tot een nog grotere toename in de aanschaf van airco’s. Dit kan worden voorkomen door aan de hand van deze toekomstige data meer toekomstbestendig te gaan (ver)bouwen.
Weather Impact heeft afgelopen periode met een groot aantal mensen uit de bouwsector gesproken. De bedoeling was om scherp te krijgen welke data precies nodig is voor realistisch gebouwsimulaties. Oftewel, waar moet een klimaatjaar aan voldoen? Stefan Ligtenberg van Weather Impact: “Wat mij opvalt is dat gebouwmodellen tot op de millimeter nauwkeurig berekeningen kunnen maken van de muurdikte, glasoppervlakte, overhanging van het dak, etc. Maar vervolgens zetten ze dat af tegen één generiek, historisch klimaatjaar en dat moet het dan zijn. Dat kan echt beter. En die behoefte leeft in de sector absoluut, dus het is essentieel dat we dit nu samen met het KNMI verder kunnen uitwerken”. Weather Impact heeft inmiddels alle eisen en wensen verzameld, zodat het KMNI deze begin 2024 zal gaan vertalen naar daadwerkelijke datasets voor 2035, 2050 en 2100 (de zogenoemde klimaatjaren). Die kunnen dan gebruikt worden om te bepalen of een gebouw toekomstbestendig wordt gebouwd of gerenoveerd.
Henk van den Brink, klimatoloog bij het KNMI: “We willen uiteindelijk ongeveer 15 scenario’s doorrekenen. Dat is nog steeds een enorme versimpeling van de werkelijkheid, waarbij het beter is om niet 1 scenario te kiezen, maar men juist aan de slag kan met de diversiteit die in de scenario’s geschetst wordt. Het mag duidelijk zijn dat we ons grote zorgen maken. Zelfs in het meest gunstige scenario verandert het klimaat; met meer tropische dagen bijvoorbeeld. We hebben in coronatijd gezien dat als we willen, we heel veel kunnen veranderen. Ik hoop dat dat in dit dossier ook zal gebeuren.”
Eigenlijk kan geen bouwbedrijf meer zonder deze verfijning in de rekenmodellen voor gebouwen. Dat blijkt ook uit de voorgesprekken van Weather Impact. Alle geïnterviewden geven aan dat data om toekomstbestendig te bouwen structureel ontbreekt en keihard nodig is. TKI Urban Energy laat dit onderzoek in samenwerking met RVO uitvoeren door Weather Impact en KNMI, met de expliciete opdracht om de sector daar zoveel mogelijk bij te betrekken en voor de zomer van 2024 met bruikbare datasets te komen.