Learning Communities: innoverend en lerend werken aan de energietransitie
Innovaties kunnen bijdragen aan economische groei en verduurzaming en vinden vaak hun oorsprong in de leer- of werkomgeving. In toenemende mate werken bedrijven, onderwijsinstellingen en onderzoeksinstellingen nauw samen in zgn. publiek-private samenwerkingen en ontwikkelen en wisselen kennis en expertise uit middels gezamenlijke projecten. Door innoveren, leren en werken stevig met elkaar te verbinden ontstaan nieuwe kennisgemeenschappen. Dit leerproces wordt gestimuleerd door de verbinding tussen alle partijen. Zij lopen tegen problemen aan en hebben elkaar nodig voor de oplossing. Door binnen pps-en te werken aan integrale leerprocessen, kunnen zij dit type problemen adequaat en effectief adresseren. Innovaties komen sneller tot ontwikkeling omdat de partijen een gedeeld gevoel van urgentie voelen en elkaar sneller weten te vinden binnen deze context. LC creëren bovendien een plek waar mensen persoonlijk groeien, vaardigheden leren en kennis opdoen.
De topsectoren spannen zich in om publiek private samenwerkingsverbanden door te ontwikkelen met kennis en tools voor de verbinding van leren, werken en innoveren, om zo het innovatievermogen van het bedrijfsleven duurzaam te versterken. Het onderwijs pakt het samen ontwikkelen van innovatieve oplossingen, en daarmee het vormen van een optimaal en actueel onderwijsaanbod - inclusief benodigde vaardigheden –, steeds meer op.
Rol onderwijs in de Learning Community aanpak
De samenwerking met bedrijven in publiek-private samenwerkingen verbetert de kwaliteit van het onderwijs, waardoor de organisatie zich beter kan richten op de huidige economische kansen en maatschappelijke uitdagingen. Onderwijsinstellingen die deze pps-en transformeren naar learning communities, creëren meerwaarde voor studenten, docenten en professionals uit het werkveld. Door de opzet van learning communities blijven ze up-to-date en hebben ze toegang tot de nieuwste technologische ontwikkelingen. Voor opleidingen is het belangrijk om aansluiting te vinden met het bedrijfsleven en hun aanbod in onderwijsprogramma's aan te pakken. Binnen de LC ligt de focus op het ontwikkelen van mensen met nieuwe kennis zodat zij zich aanpassen aan het nieuwe werkveld dat ontstaat. De verbinding met de regio is een belangrijk onderdeel van de onderwijsvisie en de strategie binnen onderwijsinstellingen. Vraagstukken worden niet meer vanuit één discipline opgelost, maar door een groep mensen met verschillende achtergronden. Dit stelt nieuwe eisen aan de organisatie en de skills van onderwijsinstellingen. En de vraag is in hoeverre onderwijsinstellingen hiertoe al voldoende zijn geëquipeerd. Inmiddels zijn er meerdere ontwikkelingen gaande, aangejaagd door de TSE met behulp van de actie-scan, zoals Fieldlab Zephyros in Vlissingen. In het living lab hebben Zephyros-deelnemers alle ruimte om samen te werken, te leren en te experimenteren aan de doelen van Zephyros: geen onnodige stilstand en geen noodzaak tot on-site onderhoud aan offshore windenergieparken.
Regionale samenwerking en nieuwe opleidingsprogramma’s
Onderwijsinstellingen zien de waarde van regionale samenwerking, zowel met elkaar als met het bedrijfsleven. Zo hebben onderwijsinstellingen in de regio Noord-West van Nederland een regionale campusinfrastructuur opgezet. Op basis van het principe ‘een leven lang ontwikkelen’, flexibilisering, persoonlijke leerpaden, micro-credentials, groeifondsen en de Human Capital Agenda, wordt toegewerkt naar een skillsgebaseerde arbeidsmarkt.
Ook SPRONG-groepen ervaren een maatschappelijk verdienvermogen door human capital innovation: onderzoek doen naar de veranderende praktijk, hier nieuwe kennis over delen en instrumenten voor ontwikkelen. Dit heeft uitgemond in een gezamenlijk plan voor de ontwikkeling van een masteropleiding Human Capital Innovation (HCI). Hogeschool Utrecht is één van de hogescholen die deze master gaat ontwikkelen. Deze opleiding voorziet in de kernopgaven zoals geformuleerd in de landelijke Human Capital Agenda. De inhoud van de master combineert Bedrijfskunde/Innovatiemanagement en Human Resource Management met Arbeids- & Organisatiepsychologie. Professionals worden klaargestoomd om als change agent en business partner aan de slag te gaan. Voor het leveren van een innovatieve bijdrage aan complexe vraagstukken rondom maatschappelijke transities, zoals de energietransitie. De afgestudeerde kan hiermee:
- De gevolgen van maatschappelijke transities voor organisaties en Human Capital doorgronden en die ondersteunen en bevorderen met regionale ecosystemen;
- Maatschappelijke transities vertalen naar organisatieontwikkeling en bijbehorende innovaties initiëren, aansturen en begeleiden;
- Het leer- en innovatievermogen op individueel, team en organisatieniveau bevorderen, zodat maatschappelijke transities versneld worden.
Steeds meer opleidingen in Nederland reageren hierop door een masteropleiding Human Capital Innovation (HCI) en een Next Level Engineering (NLE) te ontwikkelen.
Multidisciplinair werken tussen opleidingsniveaus
De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen die aanstuurt op het gelijkwaardig behandelen van mbo-, hbo- en wo-opleidingen. Momenteel maken alleen hbo- en wo-opleidingen aanspraak op regelingen en subsidies. Terwijl er een tekort is aan praktisch opgeleide mensen uit mbo-opleidingen. Dit onderwerp kwam ter sprake tijdens een paneldiscussie aan de thematafel Energietransitie & Circulariteit in Groningen.
De deelnemers aan dit panel: Peter Berben (Directeur TKI GC&C), Alex Verkade (SIA) en Perica Savanovic (Platform NL-GO). Rob Verhofstad is voorzitter van het College van Bestuur van de HAN vertelde over het actieve samenwerkingsverband tussen wo (RUB), hbo (Hanzehogeschool) en het mbo in Groningen. De impact hiervan willen ze graag laten zien, en ook gaan ze de regio in naar de mensen toe. Het panel ging in gesprek over de behoefte aan een integrale en complementaire organisatie rondom de calls over maatschappelijke vraagstukken. Als ook de mogelijkheden voor hogescholen in het missiegedreven innovatiebeleid en in landelijke consortiumvorming. Het oude systeem is te veel gericht op investeren in een specifiek domein in plaats van multidisciplinair werken, waar nu meer behoefte aan is. Groeifondsen voor maatschappelijke opgaven zijn disruptief, maar hebben meer doorontwikkeling nodig.
HCA-GVNL aanpak
De HCA-GVNL aanpak is gebaseerd op de visie van de topsectoren op de inpassing van het onderwijs en het leven lang ontwikkelen in het innovatiesysteem. Het doel is het lerend en innoverend vermogen te versterken middels publiek-private samenwerkingen in regionale netwerken. Met de LC aanpak werken de topsectoren aan de versterking van het proactief leren binnen het reguliere onderwijs en in het werk. Deze visie ligt ten grondslag aan de HCA-GVNL.
Deze visie is gebaseerd op de kennis over de koppeling tussen enerzijds innovatie en economische groei en anderzijds skillsbasis in regio’s. Hoe sterker de correlatie is, hoe sterker het innoverend vermogen en economische groei. In transities loopt kennisontwikkeling voor op skillsontwikkeling. Omdat transities vragen om nieuwe kennis voor nieuwe uitdagingen, is er veelal nog geen of onvoldoende skillsbasis voor innovatie en economische groei. Door juist vanaf de start van een innovatie de directe koppeling te maken met skillsontwikkeling, wordt het gebrek aan skillsbasis of op z’n minst de potentie om snel op te schalen, ondervangen: de learning community-aanpak.
Start nu met samenwerken
De Human Capital Agenda van de Topsector Energie zet zich in voor een nauwe samenwerking tussen bedrijven, scholen en kennisinstellingen. Door de verbinding tussen innoveren, leren en werken, worden onder meer kennis samengebracht en opleidingen effectiever. We stimuleren de LC aanpak en sturen bedrijven en onderwijsinstellingen aan tot samenwerken. Alle onderwijsniveaus worden meegenomen: mbo, hbo en wo. De samenwerking vindt regionaal plaats tussen opleidingen en het bedrijfsleven, en op landelijk niveau tussen onderwijsinstellingen en de overheid/beleidsmakers. Wij faciliteren in het verbinden met de juiste stakeholders.
Heb je hier hulp bij nodig? We helpen graag. Neem contact op met Koen Maassen via koen.maassen@topsectorenergie.nl.
