De rol van de overheid
Belangrijk in de transformatie van de industrie is het overstappen op groene waterstof. Dit kost veel elektriciteit om waterstof te maken, maar een restproduct daarvan is warmte. Daaraan bestaat behoefte in de gebouwde omgeving. Dat pleit voor waterstofproductie in die omgeving, want transport van warmte kan niet over lange afstanden en transport van waterstof wel. Een overheid die dit stimuleert slaat twee vliegen in één klap: hulp aan de industrie om te transformeren en hulp aan eigenaren van woningen en andere gebouwen bij hun stappen in de energietransitie. Hiermee helpt de overheid ook zichzelf, want zowel transformatie van de industrie, als de energietransitie, zijn opgaven waaraan zij werkt.
De overheid kan geen opdracht geven aan de industrie om waterstof te produceren op plaatsen waar de restwarmte nuttig gebruikt kan worden. Hooguit kan zij dit door middel van subsidieregelingen stimuleren, of met wettelijke regels sturen. Dan ligt het initiatief bij de overheid, maar het initiatief kan ook liggen bij de samenleving, zoals de industrie, lagere overheden, maatschappelijke organisaties, of burgerinitiatieven. Als zij met een plan komen, zoals het idee om lokaal waterstof en restwarmte te produceren, dan nemen zij de overheid veel werk uit handen. De overheid kan meedenken en ook meewerken, zeker als het een uniek project is, dan is zelfs financiële steun niet uitgesloten.
Overheidsconsulatie als instrument
Overheidsconsultatie is een instrument dat initiatiefnemers kunnen gebruiken om de overheid te interesseren om mee te doen aan hun project, omdat dit project ook de overheid in de kaart speelt. Zij kunnen langs deze weg industriële transformatie aanjagen, energietransitie en nog veel meer activiteiten die in hun belang zijn en die passen in beleid van de overheid. In handen van de overheid is overheidsconsultatie een instrument om te laten weten dat zij open staat voor initiatief vanuit de samenleving. Zo kan de overheid industriële transformatie aanjagen, energietransitie en nog veel meer beleid dat kan versnellen als de overheid samenwerkt met maatschappelijke partijen.
Overheidsconsultatie is niet nieuw. Het woord is nieuw, maar de praktijk niet, mensen doen dit al lang. Door hieraan een woord te geven, en de methode expliciet te maken, kan deze praktijk zich openen voor meer mensen. Dat is belangrijk, want industriële transformatie, energietransitie en veel andere opgaven kunnen sneller en beter gaan wanneer overheden en maatschappelijke partners elkaar vinden en versterken. Dit rapport legt daarvoor de basis. Het maakt de methode van overheidsconsultatie expliciet en geeft een sociaal-maatschappelijke, economische, financiële en juridische onderbouwing. Bovendien geeft het de beschrijving van casus waarin overheidsconsultatie zich heeft afgespeeld.