De verduurzaming van de warmte- en koudevoorziening in de gebouwde omgeving komt op stoom: naar verwachting zijn er in 2030 meer dan een miljoen warmtepompen geïnstalleerd in Nederland. Hierdoor zal het elektriciteitsverbruik in woningen en gebouwen flink toenemen, wat ertoe leidt dat het elektriciteitsnet onder druk komt te staan. In het ergste geval heeft dat netcongestie op de laagspanningsnetten tot gevolg.
Schakelbare warmtepompen
Om deze congestie te bestrijden bieden juist warmtepompen een kans, mits ze schakelbaar zijn. Het geeft netbeheerders in geval van een dreigende black-out mogelijkheden de energievraag van deze grote energieverbruikers in een gebied tijdelijk verminderen, zonder comfortverlies. Een stuurbare warmtepomp heeft ook voordelen voor de gebruiker ervan. De eigenaar kan met zijn slimme warmtepomp namelijk inspelen op de beschikbaarheid van goedkopere groene energie, of zijn aansluiting optimaliseren. Een schakelbare warmtepomp kan daarmee bijdragen aan zowel het verlichten van de druk op het elektriciteitsnet, als aan een lagere energierekening voor een bewoner.
Standaard voor warmtepompen
Om dit toekomstscenario mogelijk te maken zetten Flexiblepower Alliance Network (FAN), TKI Urban Energy en RVO zich, onder de noemer ‘Open Flexibility Alliance’ (OFA), in voor een standaard waarmee warmtepompen flexibeler in te zetten zijn. Bij de ontwikkeling van zo’n communicatiestandaard komen verschillende uitdagingen kijken. Zo moet enerzijds rekening gehouden worden met de (technische) wensen en mogelijkheden van de netbeheerders en energieleveranciers die de flexibiliteit graag willen benutten, en anderzijds met de wensen en mogelijkheden van partijen als warmtepompleveranciers en installatiebedrijven. Daarnaast moet er gewerkt worden aan betere kennisuitwisseling tussen de diverse branches, want men spreekt nog te weinig elkaars taal.
Met name warmtepompfabrikanten zijn een belangrijke speler in deze ontwikkeling. De praktijk wijst uit dat er forse doorlooptijden nodig zijn om tot overeenstemming te komen over een breed gedragen protocol, en deze vervolgens te implementeren. Het gevaar is dat er ondertussen tienduizenden niet-aanstuurbare warmtepompen worden geïnstalleerd. Dat maakt dat er een sleutelrol bij hen ligt om snel tot nieuwe implementeerbare aansturingsprotocollen te komen.
Blauwdruk voor aansturingsprotocol
De samenwerkende partijen binnen de OFA willen deze impasse doorbreken. Zij pleiten voor een rudimentair en bovenal snel implementeerbaar aansturingsprotocol voor warmtepompen (‘versie 1.0’), met een doorkijk naar de ontwikkeling van een meer geavanceerd protocol (‘versie 2.0’). Het rapport ‘in twee stappen naar flexibel aanstuurbare warmtepompen’ levert een blauwdruk voor een snel implementeerbaar 1.0 aansturingsprotocol. Ook biedt het een doorkijk naar de ontwikkeling van de versie 2.0, waarbij wordt aangesloten op aanstaande Europese wet- en regelgeving.
Dit project wordt uitgevoerd door Technolution, Business Development Holland (BDH) en Silentric in opdracht van het Flexiblepower Alliance Network (FAN), TKI Urban Energy en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).