Het Nederlandse elektriciteitsnet komt langzaam maar zeker onder druk te staan. Doordat we steeds meer elektriciteit gebruiken. En doordat deze vaker afkomstig is van lokale duurzame bronnen. Het Energy Trading Platform Amsterdam (ETPA) biedt een oplossing. ‘We moeten ons elektriciteitsnet anders gebruiken, wil de energietransitie een succes worden.’
‘Steeds meer partijen produceren energie. Zeker kleine bedrijven, zoals de bouwmarkt om de hoek. Hun elektriciteit komt vaak van duurzame bronnen. Denk aan zonnepanelen en windmolens. Deze energieproductie is grillig: bij veel zon en wind hebben de bedrijven soms een energieoverschot, dat ze dan willen verkopen. Bij te weinig zon en wind moeten ze juist energie ínkopen. Tot voor kort was er geen plek waar ze die in- en verkoop snel en eenvoudig konden regelen. Maar sinds 2017 wel. Toen ging ETPA live, een platform dat ik in 2014 samen met een partner had opgericht.’ Aan het woord is Pol van der Linde, directeur van ETPA.
Transparante handel
‘Op ons platform kunnen grote én kleine marktpartijen elektriciteit aanbieden en afnemen’, vertelt Van der Linde. ‘Heb je te weinig of juist te veel elektriciteit? Bij ons kun je die heel transparant en flexibel kopen of verkopen. ‘Hoe meer partijen via ETPA handelen, hoe makkelijker het wordt om netproblemen op te lossen die ontstaan door de toename van duurzame energiebronnen. Congestie is zo’n probleem: het netwerk heeft dan op een bepaalde plek meer energie dan het daar aankan.’
Andere oplossing
Traditioneel vergroten netbeheerders Stedin en TenneT waar nodig de capaciteit om congestie op te lossen. ‘Maar het duurt relatief lang voordat gestart kan worden met graven om nieuwe kabels te leggen’, aldus Van der Linde. ‘En er moeten zulke grote delen van het net vervangen worden, dat er een ook andere oplossing nodig is.’
Daarom ontwikkelden de netbeheerders met ETPA en TNO een project om congestie ook op een andere manier terug te dringen: COFLEX. Dat deden zij met financiering van de Topsector Energie. Doel van dit project is met slim congestiemanagement het lokale elektriciteitsnet te ontlasten. Zo is met de opgedane kennis van het COFLEX-project het instrument “Grid Operators Platform for Congestion Solution” (GOPACS) ontwikkeld.
Platform voor congestiemanagement
Hoe GOPACS precies werkt? Van der Linde: ‘Met dit instrument kun je elke elektriciteitsorder op ons ETPA-platform een code geven. Die geeft informatie over de exacte locatie van die order in het net. Zo weet je precies waar de order vandaan komt en de stroom heengaat – en dus hoe elektriciteit over het net beweegt. Door vervolgens op de juiste plekken specifieke hoeveelheden energie te kopen en verkopen, kun je de knelpunten wegnemen of zelfs voorkomen.’
Ook GOPACS zal het congestieprobleem niet volledig kunnen oplossen, stelt Van der Linde. ‘Maar het kan zeker bijdragen aan die oplossing.’ Van der Linde benadrukt het maatschappelijke belang van deze bijdrage. ‘We hebben in Nederland grote duurzame ambities. En het is goed dat steeds meer energie in Nederland van duurzame bronnen komt. Maar dat moet ons elektriciteitsnet wel aankunnen. Netcongestie dreigt nu de energietransitie te blokkeren. Het is cruciaal voor onze toekomst om die blokkade op te heffen.’
ETPA: laagdrempelige toegang
‘Wat ETPA uniek maakt, is de laagdrempelige toegang tot de elektriciteitsmarkt – óók voor kleine partijen’, vertelt Van der Linde. ‘Voorheen konden alleen grote partijen in elektriciteit handelen. Maar dankzij ETPA kunnen nu ook bedrijven met een relatief lage capaciteit dat doen. Ons online handelsplatform is onafhankelijk, automatisch en gebruiksvriendelijk. Via de website kan iedereen deelnemen, van afvalwerkers tot chemiebedrijven en waterschappen. Zelf, of via een derde partij. En zonder hoge toegangskosten of hoge minimale volumes, zoals bij de traditionele beurzen het geval is. ETPA brengt de markt de flexibiliteit die nodig is om de energietransitie te laten slagen.’