Industriële warmtepompen spelen in potentie een belangrijke rol bij het verduurzamen van de Nederlandse industrie. Als onderdeel van de ambitie om de Nederlandse CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent te reduceren kreeg de industrie het doel mee om 14,3 ton CO2 extra te reduceren, additioneel aan het huidige beleid. Binnen het Klimaatakkoord spreken het bedrijfsleven en de overheid af hoe zij deze doelstelling gaan bereiken. De vraag hoe de ontwikkeling en toepassing van CO2-reductietechnologieën, zoals de industriële warmtepomp kan, worden gestimuleerd vormt daarbij een rode draad.
Het beleidsdoel voor het stimuleren van technologieën zoals de industriële warmtepomp is tweeledig. Enerzijds brengt dit het reduceren van CO2 binnen de industrie dichterbij. Anderzijds draagt het ontwikkelen en toepassen van nieuwe technologieën in potentie bij aan de Nederlandse economie. Voor Nederlandse technologieleveranciers geeft het ontwikkelen van innovatieve industriële warmtepompen concurrentievoordeel ten opzichte van buitenlandse leveranciers. Voor de Nederlandse industrie draagt het toepassen van deze warmtepompen in potentie bij aan een (kosten)efficiënte bedrijfsvoering en levert aldus concurrentievoordeel op. Het dubbele beleidsdoel van zowel CO2-reductie als stimulering van de economie vormt dan ook het uitgangspunt voor deze studie.
Dit rapport analyseerde de mate waarin de industriële warmtepomp op het moment in Nederland wordt gefaciliteerd. Misschien wel het belangrijkste inzicht met betrekking tot innovatie van de afgelopen decennia is dat innovatie een collectieve activiteit betreft dat zowel wordt gestimuleerd als beperkt door een omringend innovatiesysteem. Voor deze studie is gebruik gemaakt van het Technologisch Innovatiesysteem (TIS) raamwerk dat specifiek is ontwikkeld voor het analyseren van technologische innovatie. De verwachting is dat een goed functionerend Technologisch Innovatie Systeem (TIS) de kansen voor de industriële warmtepompen vergroot.
Het TIS raamwerk biedt een stapsgewijze methode voor het analyseren van het systeem rondom een technologische innovatie. Het richt zich daarbij op het identificeren van systeemproblemen die het functioneren van het innovatiesysteem belemmeren. Dit rapport presenteert deze analyse en geeft op basis daarvan handvatten voor het verder stimuleren van de ontwikkeling en toepassing van industriële warmtepompen in Nederland.
Conclusies
- Aankomend beleid legt veel vertrouwen in prijsprikkels en onderschat overige barrières binnen het innovatiesysteem.
- Huidig en aankomend beleid vertrouwt op koplopers maar bereikt achterblijvers niet.
- Ondanks een sterk internationaal georiënteerd innovatiesysteem richt beleid zich op Nederlandse bedrijven en organisaties.
- Competitie van andere CO2-reductietechnologieën vereist een blijvend actieve lobby voor de warmtepomp.
Meer informatie
- Meer informatie over het project vind je in de projectendatabase.
- De eindrapportage is hier te lezen