Leerlingen en scholen in het basis- en voortgezet onderwijs bieden een goede basis om te kunnen helpen om in wijken de energietransitie op gang te brengen. Basisscholen hebben hierin meer invloed dan scholen voor voortgezet onderwijs. Zowel scholen die al meer duurzaamheidsprojecten hebben uitgevoerd, als beginnende scholen, kunnen met de methode van het project ‘Scholen als energie-ambassades in de wijk’ (SAEW) zinvolle stappen zetten.
In steeds meer gemeenten zijn concrete plannen om de komende jaren duurzame energie op te wekken, energie te besparen en “van het gas af te gaan”. De idee achter het project is dat leerlingen op hun school leren waarom dat nodig is en hoe het kan worden uitgevoerd. Hierdoor worden ouders, andere wijkbewoners en professionele partijen (zoals netbeheerders, woningcorporaties of energiecoöperaties) meegenomen en enthousiast gemaakt om in een co-creatieve setting initiatieven te ontwikkelen, en deze vervolgens gezamenlijk uit te voeren.
Doelstelling
Dit project had als doel om de energietransitie te versnellen op lokaal niveau, effectieve manieren te vinden hoe dit te doen en ‘best practices’ te ontwikkelen voor scholen in de energietransitie. Een interdisciplinair team van TU Delft, Energie-U, 7Senses en Stichting Technotrend deed actieonderzoek naar sociaal-maatschappelijke complexiteit: hoe kunnen scholen optimaal bijdragen aan de energietransitie in hun wijk? Om een steile leercurve door te maken, zijn op acht scholen living labs opgezet. Relevante actoren (leerlingen, ouders, omwonenden, bedrijven, organisaties) zijn betrokken om het ecosysteem met betrekking tot energietransitie op en rond de school te versterken en initiatief te nemen.
Resultaten
Leerlingen hebben niet alleen kennis opgedaan over het thema energiebesparing, maar ook over andere thema’s in de verduurzaming van de wijk. Op de acht scholen zijn uiteindelijk zeventien initiatieven ontwikkeld, variërend van energiebesparende en duurzame energiemaatregelen in het schoolgebouw (zoals zonnepanelen en warmtepompen), een film waarin leerlingen thuis op zoek gaan naar ‘energieslurpers’ (de zogenoemde ‘energie detective’), tot het versieren van prullenbakken (zodat meer mensen geneigd zijn om er hun afval in te gooien) en een aardgasvrije kookworkshop. Het project heeft tot meer bewustwording geleid.
Een opvallende bevinding van het onderzoek is dat de onderzochte aanpak ook bruikbaar blijkt op scholen zonder eerdere ervaring met duurzaamheids-, wetenschaps- en techniekonderwijs en met onderzoekend of ontwerpend leren. Scholen kunnen dit type onderwijsproject vervolgens zelf verder oppakken en integreren in bestaande onderwijsvormen.
Verder blijkt dat met een beperkt aantal van tien interviews met partijen in de wijk een voldoende beeld gecreëerd kan worden van wat sociaal-maatschappelijke uitdagingen, energie-initiatieven en -activiteiten in de wijk. Informatie die hieruit voortvloeit kan vervolgens worden gebruikt om geïnteresseerden bij elkaar te brengen in participatieve sessies en daar met de actieonderzoek-aanpak nieuwe duurzame initiatieven mee te ontwikkelen.
Meer informatie
- Meer informatie over het project vind je in de projectendatabase.
- De eindrapportage is hier te lezen