Een herdefinitie van het systeem leidt tot een nieuwe marktordening en vraagt om inzicht in mogelijke toekomstige marktmechanismen en de wijze waarop de overheid daarop in kan spelen. De transitie periode kenmerkt zich echter door grote onzekerheden en speelt zich af in een ingewikkeld en internationaal speelveld. Om te bepalen welke marktmechanismen een bijdrage kunnen leveren aan een wenselijke marktordening is inzicht nodig in de complexiteit van het systeem en kennis over de (mogelijke) impact van toekomstige ontwikkelingen en wensen. Deze kennis kan vervolgens de basis vormen voor de vormgeving van toekomstbestendige beleidskaders en vooruitlopend op toekomstige wet- en regelgeving (kaders die flexibiliteit mogelijk maken zonder te weinig sturing te bieden) die de energiemarkt reguleren, de positie van de verschillende belanghebbenden in het systeem bewaken en op een goede manier het evenwicht borgen.
NWA Call
Als onderdeel van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) heeft NWO, in samenwerking met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het programma Systeemintegratie van de Topsector Energie, de call ‘Marktordening van het energiesysteem in 2050’ gelanceerd. De call is gericht op kennisontwikkeling over de gewenste marktordening, inclusief mogelijke markt- en sturingsmechanismen, in relatie tot het energiesysteem in 2050. Aan de hand van meerdere scenario’s wordt gekeken naar de verschillende aspecten die in de toekomst een rol zullen spelen en die een impact kunnen hebben op de huidige marktordening. Het onderzoek in deze call verkent hoe de weg naar de ontwikkeling van deze energiemarkt eruit kan zien en welke mate van marktsturing vanuit de overheid nodig kan zijn. Tevens wordt onderzocht in hoeverre de definities van rollen van de verschillende stakeholders, zoals de deelnemende commerciële marktpartijen, netbeheerders en consumenten, aangepast kunnen worden en hoeveel samenwerking er in die rollen wenselijk is. Om te bepalen welke markt- en sturingsmechanismen een bijdrage kunnen leveren aan een wenselijke marktordening in 2050, is inzicht nodig in de complexiteit van de (huidige) energiemarkt en kennis over de (mogelijke) impact van toekomstige ontwikkelingen en wensen.
Doel
Deze call heeft als doel de inzichten te vergroten over de mogelijke toekomstige marktordening en de daarbij horende voorwaarden die een rol kunnen spelen bij de inrichting van de energiemarkt voor een CO2-neutraal energiesysteem in 2050. De belangrijkste doelstellingen van de call zijn:
- Het programma brengt de gewenste marktordening voor 2050 in kaart met betrekking tot de mogelijke markt- en sturingsmechanismen voor een robuust en betaalbaar CO2-neutraal energiesysteem.
- Het programma verkent hoe de weg naar de ontwikkeling van de toekomstige energiemarkt eruit kan zien en welke mate van sturing de overheid aan de markt zou kunnen geven.
- Het programma levert kennis op voor de handelingsperspectieven voor beleidsvorming om een bepaalde marktordening ten behoeve van de transitieperiode mogelijk te maken.
- Het programma houdt rekening met belangrijke maatschappelijke waarden rondom duurzaamheid, rechtvaardigheid, transparantie en welvaartsdeling, maar ook voorzieningszekerheid en aspecten als ruimtelijke inpassing, zeggenschap, mededinging of concurrentie, internationale verhoudingen en mensenrechten.
Binnen de call kunnen onderzoekers financiering aanvragen om projectvoorstellen uit te voeren die zich richten op de economische, sociaal-maatschappelijke, juridische, bestuurlijke, ruimtelijke, technische, fysieke en digitale aspecten van de inrichting van deze gewenste marktordening in 2050. Het aanmelden van een initiatief kan via deze link tot 28 maart 2024 14:00 uur.
Call procedure
Deze call for proposals kent drie fases:
- Het aanmelden van een initiatief.
- Het participeren in twee collaboratieve workshops.
- Het indienen van een volledige aanvraag.
In de eerste fase worden de initiatieven door beginnende consortia of individuen ingediend via de NWO-website en openbaar gemaakt. Deze initiatieven gelden als startpunt voor de collaboratieve workshops in de tweede fase. Het doel van deze workshops is het verbinden en combineren van ingediende initiatieven. In de derde fase worden de projectvoorstellen ingediend door de consortia die elkaar tijdens de workshops hebben gevonden. De deadline voor het indienen van een aanvraag is 28 maart 2024, voor 14:00 uur.
Budget van de call
Het maximaal aan te vragen budget is €3.873.000. In deze subsidieronde wordt één projectvoorstel gehonoreerd. De duur van het project is 48 tot 60 maanden.
Collaboratieve workshops
De collaboratieve workshops zullen plaatsvinden op 4 december 2023 en 11 december 2023. Deelname aan beide workshops is verplicht voor de hoofdaanvrager van een volledige aanvraag. Het doel van de collaboratieve workshops is om krachten te bundelen en om de samenwerking tussen de indieners van initiatieven en andere maatschappelijke en wetenschappelijke partijen te stimuleren en te faciliteren. De deadline voor het aanmelden van de collaboratieve workshops is 28 november 2023 14:00 uur, en kan via deze link.
Over de NWA
NWO voert de NWA uit in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het doel van de NWA is om met kennis een positieve, structurele bijdrage te leveren aan de maatschappij van morgen, door vandaag bruggen te slaan en met elkaar voor wetenschappelijke doorbraken en maatschappelijke impact te zorgen. Hieraan wordt onder andere invulling gegeven via thematische programmering in samenwerking met overheden. Het doel van de thematische NWA-programma’s is om antwoorden te vinden op actuele maatschappelijke vragen. Al het onderzoek is interdisciplinair opgezet en betrekt zowel de gehele breedte van de kennisketen als relevante maatschappelijke partners.