In het toekomstige, gedistribueerde energiesysteem wordt de behoefte aan data alsmaar groter. Overheden, marktpartijen, energieleveranciers en netbeheerders hebben, om uiteenlopende redenen, een groeiende databehoefte. Die groeiende databehoefte levert ook een groeiend aantal vragen op bij deze partijen.
- Welke data hebben we nu echt nodig?
- Welke type data onderscheiden we daarbij?
- Wat zijn de nieuw geformuleerde uitgangspunten voor toekomstig datatgovernance-beleid?
- Welke samenwerkingsverbanden zijn er en werken ze wel?
Onder leiding van dagvoorzitter Serge Santoo en samen met zo’n 50 geïnteresseerden gingen de volgende experts in gesprek:
- Esther van Kooten Niekerk, directeur Contakt Consulting
- Klaas Hommes, directeur MFFBAS
- Michiel Jol, VP Strategy IoT & Data bij KPN IoT
- Claire Groosman, Programmamanager Topsector Energie Digitalisering
Data is het nieuwe goud; maar van wie is die rijkdom?
Data is het potentieel het nieuwe groene goud, aldus Esther van Kooten Niekerk, directeur bij Contakt. In opdracht van Topsector Energie Digitalisering voert zij een inventarisatie uit om precies die vragen te beantwoorden. Welke initiatieven zijn er, welke nieuwe elementen hebben we nodig en wat wordt rolneming van verschillende partijen. Met andere woorden, wat is er in Nederland daarbij al georganiseerd rondom data-governance en het delen van energiedata.
Het delen van die data leidt mogelijk tot tal van nieuwe innovaties, zoals dat destijds door de nieuw ontstane data-stromen rondom de invoering van de OV-chipkaart ook is gebeurd. Door die nieuwe data-stroom ontstaat mogelijk tal van nieuwe diensten die je op voorhand niet had kunnen bedenken. En dat levert potentieel nieuwe economische waarde op. In dit geval gaat het ook om de maatschappelijke waarde die deze data kan opleveren. En vanwege die waarde, moet er dus goed nagedacht worden over wie die waarde toekomt. En over de data onderling beschikbaar en vindbaar maken, hoe die data beschermen en hoe we bedrijven en burgers hierin betrekken zonder hen onnodig te belasten.
Welke data is echt nodig?
Dat soort afspraken dragen uiteindelijk ook bij aan het versnellen van de energietransitie. Neem het volgende voorbeeld: je wil een ‘groene’ hypotheek aanvragen om jouw huis te verduurzamen. De bank wil jou best van dienst zijn, maar op voorwaarde dat ze jouw energiedata heeft ingezien. Op die manier kan de bank over een jaar een actuele data-analyse maken en zo beoordelen of het geld van de verduurzamingshypotheek ook echt voor dat doel is gebruikt. Daarover moeten dus afspraken worden gemaakt.
Uitgangspunten; minimale data, maximaal resultaat
Die rol ligt nu – en straks in de wet verankerd – bij Beheer Afspraken Stelsel (BAS). Dat zorgt ervoor dat de afspraken tussen marktpartijen, energiebedrijven, netbeheerders en anderen, die in het MarktFaciliteringsForum (MFF) worden gemaakt, worden uitgevoerd en gemonitord. Klaas Hommes, directeur van het BAS, werkt samen met het MFF aan nieuwe afspraken om de uitwisseling van energiedata veilig, verantwoord en transparant te organiseren. Daarbij blijft die data zoveel mogelijk bij de bron en vindt uitwisseling plaats op basis van toestemming van de data-eigenaar, dus de gebruiker. Die toestemming werd in deze webinar vaker als ‘consent’ aangeduid. Niet alleen geeft de data-eigenaar dus die consent, maar kan hij straks ook nagaan welke informatie door wie voor welk doeleinde is ingezien.
Zo'n werkwijze maakt dat de persoon in ons groene hypotheek voorbeeld over een jaar nog precies weet wie ook alweer met welke reden welke data heeft ingezien en gebruikt. En kan die consent dan ook weer intrekken.
Systeeminnovatie vanuit samenwerking en collectieve doelen
Michiel Jol van KPN stelt dat meer duidelijkheid over dit soort systeemafspraken van groot belang is voor de innovatie- en investeringsbeslissingen van een organisatie als KPN. Want hoe groot KPN in Nederland ook lijkt, dit zijn collectieve afspraken die niet door één partij kunnen worden gemaakt. Het doel om deze data op verantwoorde wijze uit te wisselen is zonneklaar, maar de manier waarop dat georganiseerd wordt, vergt nog wel de nodige inspanning. Overigens ontvangt hij binnenkort een uitnodiging voor het – gratis - lidmaatschap van MFF zodat ook KPN kan meewerken aan de toekomstige invulling van het afsprakenstelsel.
Meedoen in marktdialoog
Momenteel verwacht Contakt de inventarisatie in februari 2023 te kunnen opleveren. In de tussentijd worden er in januari een marktdialoog georganiseerd met belanghebbenden en potentiële gebruikers van dit afsprakenstelsel. Die bevindingen worden meegenomen in het eindrapport en worden aangeboden aan Topsector Energie en MFFBAS.
Bekijk de sessie terug
